Hier volgt een overzicht van alle gevallen tijdens de 2e Wereld Oorlog.
Langs de oorlogsgraven
(Komend vanaf de poort bij de militaire graven volgen we de route die na de herdenking op 4 mei gelopen wordt)
T.Brown- J.J.Condon –D.C.Heather-A.K. Holbrook-R.S.Meachen-T.Robberts
Op 23 september 1944 (± 22.30 uur) stortte een Engelse Lancaster, op weg naar een bombardement in Duitsland, neer bij de gasthuisplaats van Toonk aan de Hummeloseweg. Na 5 minuten komt de luchtmijn aan boord tot ontploffing. Er blijft van toestel en bemanning zo goed als niets over. Wel is er een enorme bomkrater ontstaan. Jarenlang was er van de bemanning niets bekend, 23 oktober 2013 werd door de berging van de Lancaster een nummer op een pantserplaat gevonden deze code ED 470 gaf zekerheid voor de identificatie van het toestel evenals de bemanning.
W.J. Anderson
Op 30 maart 1945 stort tegenover Nijmansedijk 7 een Spitfire van de Royal Canadian Airforce neer. Samen met enkele andere Spitfires vlogen ze recht over een Duits luchtdoelgeschut met fataal gevolg voor piloot William James (Billy) Anderson. Hij werd enkele dagen later, Zelhem was toen al bevrijd, begraven in Zelhem
Hanny van Dam
Oud 14 jaar, uit Rotterdam. Omgekomen bij het bombardement van 21 maart 1945, in de schuilkelder bij de familie Bouwmeester aan de Palmberg waar zij in de huishouding hielp. Alle inzittenden in de schuilkelder zijn omgekomen.
Achterberg, Ellis Cornelis
Opgepakt door de Duitsers bij een razzia in de winter van 1944-1945. In februari 1945 is hij op transport gesteld naar een concentratiekamp in Duitsland. Op 6 maart 1945 is hij in concentratiekamp Neuengamme overleden.
Bouwmeester, Jan
Oud 19 jaar, omgekomen bij het bombardement van 21 maart 1945.
Bouwmeester, Louies
Oud 18 jaar, omgekomen bij het bombardement van 21 maart 1945.
Dalhuisen, Reinier
Geboren op 25 november 1917 te Zelhem, gehuwd met Trijntje Schreurs .Postuum is hij onderscheiden voor:
Het Verzetsherdenkingskruis, aan zijn vrouw is overhandigd, voor hulp aan de piloten met het Eisenhouwer Certificaat en het Great Brittain Teddercertificaat. Overleden op 31 mei 1945 in kamp Bergen Belsen
W. Middeldorp
Willem Middeldorp is werkzaam op het gemeentehuis als distribu-tieambtenaar. Op 23 juni 1944 wordt hij, met enkele anderen, door de SD als verdachte van sabotage gearresteerd. Hij overlijdt 16 december 1944 in het werkkamp Versen bij Meppen.
Bloemendal, Derk August
Geb: 26 februari 1918, Ruurlo (Ruurlosebroek ).
Overl: 9 september 1944, Doetinchem (Groenendaal).Omdat hij anders gedwongen in Duitsland moest werken ging hij op 9 september 1944 samen met Jan Roenhorst werken op het voormalige vliegveld Groenendaal te Doetinchem. Zij moesten hier voor de Duitsers opruimwerkzaamheden verrichten. Tijdens deze werkzaamheden is er in de handen van Derk Bloemendal een handgranaat geëxplodeerd. Hij werd daarbij op slag gedood. Op 13 September 1944 werd hij op de begraafplaats te Zelhem begraven.
H. Oldenhave
Hendrik Oldenhave, oud 42 jaar, landbouwer uit de Oosterwijk die hooi moet leveren, in opdracht van de Duitsers in Doetinchem. Bij een luchtaanval in 1945 wordt zijn paard en wagen aangevallen door een jachtbommenwerper, waarbij hij dodelijk getroffen wordt.
I.C. de Klerk
Is tijdens haar werkzaamheden als verpleegster in Arnhem door oorlogsgeweld om het leven gekomen.
–
.A. Johnstone – G.A. Keens – E.G. Gully – J.E. Sweetman –
E.G. Hobbs – W.R. Wilcox
Op 23 september 1944 stort ’s avonds (± 23.30 uur) een Engelse bommenwerper van het type Lancaster neer in de Slangenburg, na-bij boerderij De Rozegaar. Na een succesvol bombardement nabij het Dortmund-Emskanal keert de Lancaster terug, maar wordt door een Duitse nachtjager neergeschoten. De bemanning probeert het toestel per parachute te verlaten, hetgeen er twee lukt, waarvan slechts één dit overleeft. De omgekomen bemanningsleden zijn hier ter aarde besteld.
L.T. Hunt – H.A.B. Brown – W.G. Grant – J.H. Stopp – H.W.
Davies – J.E. Bawtree -K.J. Moses
Op 13 juni 1944 stort een Engelse Lancaster bommenwerper neer in het weiland van boerderij Wanninkhage in de Wassinkbrink. Het totaal vernielde toestel brandt geheel uit en de bemanning komt om het leven.
Het toestel was de avond ervoor vertrokken uit Kirmington (Gr. Brittannië) om Gelsenkirchen te bombarderen.
S.G. Howe
Op 12 juni 1943 wordt een Engelse Halifax bommenwerper door een Duitse nachtjager in brand geschoten en komt in de Heidenhoek in open veld neer. Hierbij komt de piloot Stanley George Howe om het leven. De overige bemanningsleden worden als krijgsgevangenen weggevoerd. Howe wordt op 16 juni 1943, ’s morgens om 6 uur, met militaire eer in Zelhem begraven.
Dimmendal, Albert
Oud 46 jaar, omgekomen bij het bombardement van 21 maart 1945. Was smid van beroep en was tevens lid van de brandweer, had een smederij in de Stationsstraat. De Zelhemse brandweer werd verzocht om assistentie te verlenen na het bombardement in Doetinchem. Op weg naar de brandweerkazerne werd hij verrast door het bombardement op Zelhem, op de hoek Markt-Stationsstraat werd hij getroffen door bomscherven.
Zanten, Gerrit Cornelis van
Geboren 23 juli 1924 te Driel; hij was van beroep Landbouwer. Zijn ouders waren Johan Hendrik van Zanten en Johanna van Zan-ten-Grotendijk. Zij woonden in Zaltbommel. Gerrit Cornelis van Zanten kwam van Raalte F 244, maar was ingeschreven op een woonadres te Arnhem. Via de diaconie uit Arnhem naar Zelhem gekomen en als evacué onder gebracht op F199, (Bielemansdijk 16) bij de familie Beeftink. Omgekomen bij het bombardement van 21 maart 1945 in Zelhem.
Wielheesen, Evert Johan
is geboren op 28 juni 1923 in Zelhem. Hij woonde op het toenmalige adres B2 nu Pluimersdijk 17. Op 10 oktober 1943 was hij op bezoek bij zijn verloofde in de buurt van het voetbalstadion in Enschede. Daar werd hij bij een bominslag door een Amerikaans vergissingsbombardement geraakt en op slag gedood. Hij is op 22 november 1943 op de begraafplaats in Zelhem begraven.
Bruil–Wielheesen, Johanna Gerdina
Geboren in Zelhem op 22-12-1917; was op bezoek bij haar schoon-familie op de Heelweg. Gedurende de gevechtshandelingen bij de bevrijding op 31 maart 1945 zat de gehele familie in een schuilkelder. Engelse soldaten die bij de schuilkelder kwamen, voelden zich plots bedreigd en schoten in de schuilkelder waarbij Jo werd gedood. Zij is op 5 april 1945 op de begraafplaats in Zelhem begraven.
Hendrik Jan Klein Hesselink
Henk Klein Hesselink moet graafwerkzaamheden voor de Duitsers (TODT) verrichten. Op 30 oktober 1944 was hij zo’n 14 dagen in Zevenaar aan het graven, als er tijdens het brood eten een granaat ontploft. Hierbij wordt hij dodelijk door een scherf getroffen. Zijn broer, die elders in Zevenaar aan het graven is, moet ’s avonds dit slechte nieuws thuis vertellen.
Nicolaas Westerduin
Nico Westerduin woont in 1945 als evacué met zijn ouders in Zelhem, in het huis van de fam. Jacobs aan de Ruurloseweg. Op 21 maart 1945 vindt aan het eind van de middag een groot bombardement op Zelhem plaats, waarbij 13 mensen om het leven kwamen. Een van deze slachtoffers is Nico Westerduin, die op weg naar huis getroffen wordt door rondvliegend metaal.
H.J. Bouwmeester-Rademaker, Jan Bouwmeester,
Louis Bouwmeester
Ook mevrouw Bouwmeester en haar beide zoons Jan en Louis komen om bij het bombardement op 21 maart 1945. Zij zijn woonachtig aan de Palmberg. Een granaat treft de kelderruimte waarin zij verblijven. Haar man blijft alleen achter, omdat hij op dat moment elders aan het werk is.
Lamers, Wilhelmus Reinirus Geboren 4-7-1898 te Wehl
Omgekomen bij het bombardement van 21 maart 1945, Oud 46 jaar
Samen met zijn dochter gedood in hun huis aan de Hummeloseweg, door een aanval van een jachtbommenwerper. Begraven te Keijenborg
Lamers, Hendrina Johanna Maria
Geboren 23-12-1931 te Bergh.
Omgekomen 21 maart 1945, oud 13 jaar Begraven te Keijenborg
Massink, Gerard Bernard
Geboren 18-7-1932 te Zelhem.
Omgekomen bij het bombardement van 21 maart 1945, oud 12 jaar.
Hij werd gedood in Zelhem op de Markt, op weg naar de dokter om hulp te halen voor de gewonden bij fam. Lamers (zie hierboven),
begeleid door een evacué die bij hun in huis was, Cor Hofs uit Oosterhout bij Elst.
Meulen, Henk J. van der
Woonde in Doetinchem en werkte op de gemeentesecretarie van Zelhem. Zelhemse ambtenaren verzagen het verzet van valse persoonsbewijzen en distributiestamkaarten. Op 22 juni 1944, arresteerde de SD zes ambtenaren, waaronder Henk van der Meulen. Verraden door een foute politieman die bij de SD in Ruurlo werkte.
Op de verjaardag van Henk ontving de familie een briefje van hem uit het huis van bewaring in Arnhem, dit was tevens ook het laatste, rechtstreekse, levensteken wat de familie ontvangen heeft. Via kamp Vught deporteerden de Duitsers hem naar: Sachsenhausen, Rathenow, terug naar Sachsenhausen en in februari 1945 naar Bergen Belsen. Op 16 maart 1945 werd hij gezond verklaard voor overplaatsing naar Pölitz bij Stettin, maar na 1 week was hij weer terug in Bergen Belsen.
Hij moet zijn bezweken aan de honger en epidemieën die het kamp teisterden. De Nederlandse Oorlogsgravenstichting geeft 15 april 1945 aan als sterfdatum.
Voor hem kwam de bevrijding een paar weken te laat.
Polman, Bernhard
Gevangen genomen bij de gijzeling van 13 november 1944 in Zelhem bij bezoek aan zijn vrouw, die ondergedoken was. Hij is gearresteerd bij de familie Peppelman op G13 ( nu Halseweg 41).
Polman kwam oorspronkelijk uit Doetinchem, een Jehova getuige, die weigerde op ethische gronden graafwerk te verrichten. Ondanks de meest laaghartige mishandelingen bleef hij volharden, op 17 november 1944 is hij gefusilleerd in Zevenaar.
Polman, Henny
Geboren 24 september 1929 te Zevenaar. Henny was evacué bij de familie Bolsenbroek/Hiddink op boerderij Kleve. Op zondagmiddag 25 maart 1945 wilde zij met haar zusjes naar de Kerk van de Keijenborg gaan en is door een geallieerd jachtvliegtuig aangevallen tussen de kruising Waarlo en de Velswijk.
Radstake, Jan Willem
Geboren te Zelhem op 30-01-1919 aan de Baaksekampweg in het buurtschap Wolfersveen, gehuwd met Jansje Beefting op 6 april 1939 en verhuisd naar Lochem.
Werd in de oorlog tewerk gesteld in Duitsland. Tijdens een verlof is hij ondergedoken bij mevrouw Tussendoor in Warken
Op een avond dat hij zijn gezin bezocht, is hij door een buurman verraden bij de S.D. Is vermoedelijk opgesloten geweest in de schouwburg van Lochem. Zijn zoon weet te herinneren: Toen we hem de andere ochtend bezochten kwam er bloed uit zijn oor. Ik was wel erg jong maar het maakte een blijvende indruk.
Daarna werd hij opgesloten in de gevangenis van Arnhem. Overgebracht naar Amersfoort, waar hij op transport is gesteld naar het A.E.L. strafkamp te Zöschen in de buurt van Leipzig, waar hij te werk werd gesteld bij de Leuna Werken.
Door slechte voeding, verwonding en slechte behandeling is hij op 26 december 1944 in het kamp overleden.
Rietstap, Derk Jan te
Geboren op 7 april 1913 aan de Landstraat te Halle. In de dertiger jaren vertrokken naar Overijssel. Op 12 oktober 1938 gehuwd en een boerderij te Kloosterhaar opgestart.Wegens diverse illegale activiteiten werd Derk Jan te Rietstap gevangengezet in kamp Erica te Ommen. Later zat hij gevangen in de Kruisberg te Doetinchem en dat zou hem noodlottig worden.
Wegens vergelding voor de moorden op enkele Duitse soldaten werden 46 politieke gevangen, waaronder Derk Jan te Rietstap, vanuit de Kruisberg afgevoerd naar een terrein tussen Varsseveld en Aalten, waar ze op 2 maart 1945 door een vuurpeloton werden geëxecuteerd.
Wessels, Hendrikus Marinus
Henk Wessels, oud 43 jaar, omgekomen bij het bombardement van 21 maart 1945.
Woonde aan op A89 (nu Smidsstraat 6) en had een kapsalon. Bij oorlogsschade is de verwoeste pui van zijn huis te zien, waardoor hij omgekomen is. Begraven te Keijenborg
Wolsink, Hendrik Willem
Geboren op 5 november 1922 aan de Heidenhoekweg 20 op boerderij Wissink en overleden op 17 maart 1945 in Wobelin-Ludwigslust Duitsland. Willem Wolsink maakte in de oorlog deel uit van het verzet. Op 26 december 1944 werd hij door de Sicherheitsdienst opgepakt vanwege zijn activiteiten voor de KP, op hun hoofdkwartier kasteel de Boggelaar in Warnsveld.
Hij werd eerst gevangengezet op de Kruisberg te Doetinchem en later in Lochem. Door het verzet werd nog een bevrijdingsactie georganiseerd. Deze geplande actie kwam echter te laat. Begin februari werd hij met 36 andere verzetsmensen, per trein, op transport gesteld naar een kamp in de oostzone van Duitsland. Hij stierf na ongeveer 6 weken in het kamp door dysenterie.
In 1983 is hij postuum gehuldigd met het zilveren verzetskruis. Zijn broer Johan nam deze onderscheiding uit handen van Prins Bernard in ontvangst.
B. Eenink
Bernard Eenink, oud 18 jaar, komt op 21 maart 1945 terug van graafwerkzaamheden die hij voor de Duitsers moet verrichten. Hij is net in het centrum van Zelhem als het bombardement begint. Hij probeert weg te duiken, maar raakt gewond door een granaatscherf en wordt overgebracht naar Harreveld. Hier blijkt hij de volgende ochtend aan zijn verwondingen te zijn overleden.
J. Rijpstra
Johannes Rijpstra was aan het begin van de oorlog burgemeester van Zelhem. Hij was een geziene man, behulpzaam en vriendelijk. Al in 1940 werd hij opgepakt, maar spoedig weer vrijgelaten. In juni 1944 kwamen de Duitsers er via een anonieme brief achter dat er op het gemeentehuis geknoeid werd met bonnen. Op 23 juni wordt hij, samen met een aantal anderen, gearresteerd als verdachte van sabotage. Via Amersfoort komt hij in een kamp bij Hamburg. Hier bezwijkt hij aan de ontberingen op
9 december 1944. In 1951 wordt het stoffelijk overschot hier op-nieuw te ruste gelegd.
Jan Slijkhuis
Jan Slijkhuis is 77 jaar als hij op 21 maart 1945 omkomt bij het bombardement op Zelhem. Hij woont dan aan de Palmberg in huize Geziena.
Karl Sachs
Geboren op 23 november 1942 in Zelhem, overleden op 18 april 1943 in kamp Vught.
Bernard Jacob
Geboren op 14 juli 1887 in Zelhem, gehuwd op 23 mei 1913 in Steenderen met Marianne Aussen, gedeporteerd op 8 oktober 1941, overleden op 16 oktober 1941 in Mauthausen Oostenrijk. Zoon van Michiel Jacobs en Jetjen Aussen. Bernard Jacob en Karl Aussen zijn op dezelfde dag gearresteerd bij een razzia.
Meier Jacob
Geboren op 22 mei 1916 in Zelhem, ongehuwd, vermoedelijk gedeporteerd in september 1942 maar stond op 7 oktober 1942 in Westerbork geregistreerd; daarna overgebracht naar Auschwitz-Cosel, overleden op 20 januari 1945 in Oranienburg Duitsland, bij zijn overlijden wordt vermeld: extern commando.
Michiel Asser Benjamin (roepnaam Alex) Jacob
Geboren op 16 april 1914 in Zelhem. Alex is gedeporteerd op 24 of 25 september 1942 naar Vught en was vanaf oktober gevangen in Westerbork, daarna geregistreerd in Auschwitz-Cosel, overleden op 7 februari 1945 in Gross-Rosen Duitsland.
Jetje Jacob
Geboren op 22 oktober 1919 in Zelhem, ongehuwd, gedeporteerd op 19 juli 1942 naar Westerbork, overleden op 30 september 1942 Auschwitz-Birkenau Polen.
Emma Sara Sachs-Heine
Geboren op 8 november 1865 in Quetzen (D), overleden op 14 mei 1943 in Sobibor Polen.
Nederlandse Soldaten
J.D. Heezen gevallen in Overschie 14 mei 1940 21jr.12
D.J. Heinen gevallen Grebbeberg 12 mei 1940 19 jr.
E. Peppelman gevallen Grebbeberg 13 mei 1940 24 jr.
Gesneuveld in Nederlands Indië
H. Lovink 26 maart 1945 23 jr. Sibolga Zuid Sumatra
A.H. Schoenaker 27 april 1947 19jr. Modjokerto Soerabaja
M.B. Wassink 23 december Muntilan Semarang
Joodse slachtoffers uit Zelhem
Karl Aussen
Geboren op 4 februari 1910 in Hemmerden (D), overleden op 15-11-1941 in Mauthausen Duitsland.
Marianne Jacob-Aussen
Geboren op 26 april 1885 in Steenderen; gehuwd op 23 mei 1913 in Steenderen met Bernard Jacob, gedeporteerd op 9 april 1943, overleden op 14 mei 1943 in Sobibor Polen.
Lina Aussen-Winter
Geboren op 1 september 1884 in Hemmerden (D), overleden op 25 januari 1943 in Auschwitz Polen. Ten tijde van haar arrestatie werd Lina verpleegd in ziekenhuis Het Apeldoornse Bos. In de nacht van
21 op 22 januari 1943 werd het Apeldoornse Bos ‘leeggehaald’. Patiënten en verplegers werden in veewagens naar Auschwitz gedeporteerd waar bijna iedereen direct werd omgebracht.
Meier Sachs
Geboren op 2 december 1904 in Werther (D), overleden op 21 de-cember 1943 in Auschwitz Polen.